Đại học khai phóng là các trường đại học áp dụng mô hình giáo dục khai phóng nhằm giáo dục ra con người tự do. Bài viết này của UMT sẽ giúp các bạn hiểu rõ hơn về đại học khai phóng và giải đáp một số hiểu lầm thường gặp về đại học khai phóng.
Đại học khai phóng là gì?
Đại học khai phóng là nơi giúp con người khai phóng tinh thần về xã hội và thế giới tự nhiên xung quanh.
Liberal Arts (các môn học nghiên cứu trực tiếp về sự sáng tạo và xã hội của con người) các ngành học khai phóng có nguồn gốc từ tiếng Latin - Liberales Artes, trong đó từ Liberals mang ý nghĩa phù hợp với một người tự do và không phù hợp cho nô lệ. Liberal Arts có thể hiểu là các môn học dành cho một người tự do.
Thật ra các ngành học này có phù hợp hay không phù hợp với đối tượng nào cũng khó nói, vì ở thời đại đó, nô lệ không được và cũng không có điều kiện để đến trường hay tiếp thu kiến thức dưới bất kỳ hình thức nào.
Trong số nhiều mảng kiến thức thuộc ngày xưa, 7 ngành chính được chọn ra làm liberal arts là: Ngữ pháp (Grammar), Hùng biện (Rhetoric), Số học (Arithmetic), Hình học (Geometry), Logic, Thiên văn học (Astronomy) và Âm nhạc (Music).
Các ngành học này được đưa vào giảng dạy tại các trường đại học ở châu Âu lần đầu tiên vào thế kỷ 11 và sau nhiều năm phát triển, chúng đã trở thành những môn học cơ cán ở Đại học Oxford, Cambridge và Paris. Nói tóm lại, đại học khai phóng dạy con người hiểu rõ hơn về xã hội, đồng thời cũng dần bổ sung thêm nhiều kiến thức khoa học để dạy con người hiểu rõ các khái niệm trừu tượng (Toán học, Vật lý,…). Mục đích chính của giáo dục khai phóng là dạy cho con người biết suy nghĩ và cung cấp nguồn kiến thức cần thiết cho các tư duy.
So sánh sự khác nhau giữa Đại học khai phóng và Đại học nghiên cứu
|
|
Liberal Arts Colleges Đại học khai phóng |
Research Universities Đại học nghiên cứu |
|
Chuyên ngành |
Ít chuyên ngành hơn tuy nhiên ngành học mang tính đặc thù |
Cung cấp ngành học để lựa chọn hơn |
|
Chương trình tiền chuyên nghiệp (Pre – Professional) |
Ít ngành học hơn |
Cung cấp nhiều ngành học dự bị tiền chuyên nghiệp |
|
Nghiên cứu – Giảng dạy |
Giáo sư tập trung vào công việc giảng dạy hơn các công trình nghiên cứu |
Giáo sư thường dành nhiều thời gian cho sinh sau đại học và các công trình nghiên cứu hơn việc giảng dạy cho sinh viên đại học |
|
Sỉ số lớp học |
Quy mô nhỏ |
Quy mô lớn |
|
Cơ hội nghiên cứu |
Có ít cơ hội để nghiên cứu và ít tiếp xúc với nghiên cứu |
Có nhiều cơ hội, dành cho các sinh viên xuất sắc |
|
Công lập hay tư thục |
Đa số là trường tư thục |
Có thể là trường công lập hoặc trường tư thục |
|
Bài giảng/ Hội thảo chuyên môn |
Thường cung cấp nhiều hội thảo chuyên ngành và mang tính đặc thù hơn |
Mang tính giảng thuyết là chủ yếu, ít hội thảo nhỏ hoặc chuyên ngành đặc thù |
|
Cố vấn và cơ hội nghề nghiệp |
Dễ dàng hình thành các mối quan hệ, hợp tác nghiên cứu cùng với giáo sư và bạn bè. Mở rộng mạng lưới cho kế hoạch phát triển nghề nghiệp |
Khó phát triển mối quan hệ với các giáo sư, tuy nhiên có thể tham gia những hội chợ nghề nghiệp và tuyển dụng tại trường |
Một số hiểu lầm phổ biến về học đại học khai phóng
Học đại học khai phóng (Liberal Arts College) là học về nghệ thuật tự do
Nhiều người thường dịch thô cụm từ “Liberal Arts” trong Liberal Arts College thành nghệ thuật tự do hay múa hát nhạc hoạ. Chương trình học của Liberal Arts College không có sự liên quan với “Arts” theo nghĩa trên. Thực tế, “Liberal Arts College” được dịch sang tiếng Việt là đại học khai phóng.
Giáo dục khai phóng bao gồm các môn được tổng hợp từ nhiều ngành khác nhau dựa trên tinh thần tư duy tự do, suy nghĩ tự do và lựa chọn tự do để lựa chọn ngành nghề phù hợp nhất với bản thân.
Nhà sáng lập của Facebook, Mark Zuckerberg, chính là một ví dụ điển hình về giáo dục khai phóng. Cấp 3 người này học tiếng Latin, lên đại học theo học chuyên ngành Tâm lý, ra trường người này lại làm việc liên quan đến môn kỹ thuật máy tính và hành vi của người tiêu dùng. Nhờ có chuyên môn ở nhiều lĩnh vực có thể bổ trợ cho nhau, Mark Zuckerberg đã thành công khi thành lập và điều hành trang mạng xã hội có lượng người sử dụng lớn nhất thế giới hiện nay.
Đại học khai phóng chỉ dạy các môn khoa học xã hội
Các phụ huynh người Việt Nam thường nhầm lẫn rằng các trường đại học khai phóng chỉ dạy các ngành khoa học xã hội, khoa học nhân văn. Tuy nhiên trên thực tế, chương trình đào tạo của đại học khai phóng rất đa dạng, thường bao gồm 4 lĩnh vực chính:
-
Khoa học xã hội (Social Sciences): Nhân chủng học, Kinh tế học, Xã hội học, Tâm lý học, Luật,…
-
Nhân văn (Humanities): Văn học, Ngôn ngữ học, Lịch sử, Triết học,…
-
Khoa học tự nhiên (Natural Sciences): Toán, hoá, Sinh, Vật lý, Địa lý, Khoa học trái đất, Khoa học môi trường,…
-
Nghệ thuật (Creative Arts): Lịch sử nghệ thuật, Kịch sân khấu, Âm nhạc, Nghệ thuật thị giác,…
Tại trường đại học khai phóng, bạn thường sẽ được yêu cầu tham gia các lớp từ đủ 4 lĩnh vực trên trước khi tiến hành chọn chuyên ngành cho mình. Nhờ vào nền giáo dục chú trọng các kiến thức liên ngành, sinh viên của đại học khai phóng được cung cấp nền tảng kiến thức rộng vừa đủ để có thể chọn được chuyên ngành phù hợp với bản thân mình.
Học đại học khai phóng là một sự lãng phí thời gian và tiền bạc
Nhiều người cho rằng việc học đại học khai phóng là một sự lãng phí thời gian và tiền bạc vì sinh viên học cả những môn không liên quan trực tiếp đến chuyên ngành. Tuy nhiên, theo một nghiên cứu của Richard A. Detweile đã chỉ ra rằng, 31 - 72% học sinh tham gia các lớp khác với chuyên ngành mình học có khả năng lớn leo lên vị trí quản lý và có thu nhập cao hơn 100,000 đôla/năm.
Đặc trưng của trường đại học khai phóng là dạy các kỹ năng giúp người học có thể thành công trong mọi môi trường nghề nghiệp. Các sinh viên tốt nghiệp tại trường đại học khai phóng có những kỹ năng thay đổi linh hoạt để thích ứng với các môi trường làm việc có sự thay đổi thường xuyên, đồng thời có năng lực sáng tạo vượt trội. Do đó, học đại học khai phóng là một khoảng đầu tư hợp lý cho các bạn trẻ 18 tuổi với những băn khoăn và khao khát khám phá bản thân mình trước khi tìm hiểu nhu cầu việc làm của thế giới.
Tốt nghiệp từ đại học khai phóng khó xin việc làm
Không có nền giáo dục nào dám đảm bảo rằng 100% sinh viên tốt nghiệp sẽ có việc làm với lương cao. Ưu điểm của giáo dục khai phóng là tư duy mở, khả năng thích nghi cao và nhìn nhận vấn đề một cách toàn diện, nhiều khía cạnh. Do đó, nhiều CEO hàng đầu trong lĩnh vực công nghệ luôn đánh giá cao sinh viên tốt nghiệp tại các trường đại học khai phóng.
Nhiều người thường nghĩ rằng mối quan hệ giữa ngành và nghề là một – một, tức là học một ngành và ra làm chỉ một ngành đó. Tuy nhiên trên thực tế, một văn phòng Luật vẫn thuê sinh viên ngành Triết học hoặc sinh viên tốt nghiệp ngành Văn học Anh để làm các vị trí khác nhau tùy vào kiến thức và những kỹ năng thực tế của họ. Tại Mỹ, chỉ có 27% những người đã tốt nghiệp đại học làm việc trong lĩnh vực liên quan đến chuyên ngành họ học ở đại học.
Giáo dục khai phóng đã góp phần phá vỡ mối quan hệ một – một trên. Từ một ngành, sinh viên sau khi tốt nghiệp có thể làm rất nhiều nghề và mỗi một nghề có thể đến từ những ngành học khác nhau.
Hy vọng qua bài viết này của UMT các bạn đã hiểu rõ về đại học khai phóng và tham gia vào trường đại học khai phóng khi cảm thấy phù hợp với bản thân mình.
